PARAGRAFIN YAPISI

               Paragrafın cümlelerden oluştuğunu söylemiştik. Bu cümlelerin anlam ve yapı yönünden bir sıralanışı vardır. Bu da paragrafın bölümlerini oluşturur.  

Paragrafın Bölümleri

1.  
   1. Giriş Cümlesi: Giriş cümlesi bağımsızdır. Diğer cümleler giriş cümlesine biçimce ve anlamca bağlıdır. Kendinden önce geçmiş bir cümle var mı, izlenimi uyandırmamalıdır. Geliştirilmeye, açıklanmaya uygundur.
   2. Gelişme Cümlesi: Giriş cümlesine ya da bir sonraki cümleye anlamca ve yapıca bağlıdır. Ana düşünceyi açıklayıcı destekleyici örnek ve tanımlamalar vardır.
   3. Sonuç Cümlesi: Paragrafta anlatılanları özetleyen cümledir. Çoğunlukla; kısaca, özetle, böylece, bununla birlikte, bundan dolayı gibi bağlayıcı sözlerle başlar.

 

Paragraf Tamamlama ve Paragraf Oluşturma: Paragrafı tamamlama, sonuç cümlesini bulma ile ilgilidir. Paragraf oluşturma ise giriş, gelişme ve sonuç cümlelerinin bulunup bir anlam bütünlüğü içerisinde sıralanmasıdır.  

 

Paragrafın; bir makalenin, denemenin ya da başka bir yazının küçültülmüş biçimidir.Nasıl bu tür yazıların giriş, gelişme ve sonuç bölümleri varsa, bir paragrafın da bu tür bölümleri vardır. İşte paragrafın yapısıyla ilgili sorular böyle bir bölümlemeyi ortaya çıkarmak için sorulur.  Paragrafın yapısı değişik soru biçimleriyle karşımıza çıkar. Bazı sorular paragraf oluşturmayla ilgilidir. Yani bir paragraf oluşturabilecek cümleler dağınık olarak verilir ve öğrencinin bunlardan bir paragraf oluşturması istenebilir. Bu tip sorularda cümlelerin anlamca ve yapıca birbirine bağlanabilmesi aranmalıdır.Bir paragraf kendi içinde bir bütünlük oluşturur. Bu yüzden kendinden önceki veya sonraki paragraflara yapıca bir bağlılık göstermez. Öyleyse paragrafın ilk cümlesi onu kendinden önceki cümlelere bağlayan herhangi bir anlam veya bağlayıcı öğe taşımamalıdır. Bir başlangıç ifade etmelidir. Aynı zamanda kendinden sonraki cümlelere de anlamca bağlılık göstermelidir. Paragraf tamamlamanın sorulduğu bir diğer soru tipinde de son cümle sorulur. Parçanın son cümlesi bir bitiş bildirir. Ya anlatılanlardan bir sonuç çıkarılır ya da bir olayın bitişini gösterir. Bu soruların çözümünde cümlelerin anlamca bağlılığı yanında yapısal olarak bağlanmalarına da dikkat edilmelidir.Son yıllarda sorulan paragraf oluşturmayla ilgili diğer bir soru tipi, paragrafın içine cümle yerleştirme şeklindedir. Bu tip sorularda cümlelerin hem anlam hem yapı bakımından uygun olduğu yer aranmalıdır.Gittikçe soru sayısı artan diğer bir paragraf tipi, düşüncenin akışının bozulmasıyla ilgili olanlardır. Bir paragrafın tek bir düşünceyi aktardığını, cümlelerin hep bu düşünce etrafında döndüğünü önceki bölümlerde anlatmıştık. İşte bir paragraf içinde, paragrafın düşünce bütünlüğüne uymayan cümle varsa, bu cümle anlatımın akışını bozmaktadır.Düşüncenin akışıyla ilgili bir diğer soru tipi de, parçanın iki paragrafa bölünebilmesiyle ilgilidir. Bu tip parçalarda, parçanın bir bölümünde bir düşünce, ikinci bölümünde başka bir düşünce işlenir.Bazı tip sorularda ise düşüncenin akışı cümlelerin yanlış yerde bulunmasından dolayı bozulmuştur. Bu tür sorularda numaralanmış cümlelerin uygun bir biçimde düzenlenmesi istenir.